AGS lán og Icesave hafa verið tengd frá fyrsta degi

Ég átta mig ekki á þeirri vandlætingu sem gengur aftur í umræðunni yfir því að AGS sé að tengja afgreiðslu Íslandsmála við lausn Icesave deilunnar.  Sú tenging hefur alltaf legið fyrir, allt frá viljayfirlýsingu AGS og ríkisstjórnar Íslands, sem Davíð Oddsson og Árni Mathiesen skrifuðu undir þann 15. nóvember 2008.  Hér er viðkomandi kafli úr henni:

Í gul-litaða kaflanum kemur fram að Ísland ætli að standa við skuldbindingar vegna innlánstrygginga og að við ætlum að ná samkomulagi við ríkisstjórnir sem um ræðir (Breta og Hollendinga).  Þetta er meðal þeirra skrefa og markmiða sem klára á skv. efnahagsáætluninni. Það þarf því ekki að koma neinum á óvart að AGS tengi þetta saman, og allra síst formanni Sjálfstæðisflokksins.

Athugasemdir

[Nátthrafn (IP-tala skráð) 6.10.2009 kl. 16:17]

Já, Bjarni lætur staðreyndir lítt þvælast fyrir sér enda hafa þær tilhneigingu til að skemma góðar sögur. Að auki virðist svona nokkuð ganga alveg jafnvel í Íslendinginn og hvað annað.

Sjálfum fellur mér svona málflutningur afar illa og verð fyrir sífellt meiri vonbrigðum með stjórnmálamenn.

[Haraldur Hansson, 6.10.2009 kl. 18:50]

Þessi "vandlæting" kom m.a. fram í stefnuræðu Jóhönnu í gær og þessu svari Össurar í dag. Þá verður að hafa í huga að 15. nóvember 2008 gátu menn e.t.v. ekki séð fyrir að sá samningur sem undirritaður var 5. júní 2009 yrði jafn skelfilegur og raun ber vitni.

Ég held að Jóhanna hafi mikið til síns máls þegar hún talar um óréttláta niðurstöðu í IceSave málinu. Það kann að skýra (réttláta) vandlætingu.

[Sævar Helgason (IP-tala skráð) 6.10.2009 kl. 19:00]

Samningurinn sem gerður var 15 nóv 2009 bar hærri vexti en sá sem nú er þvargað um. Lengi býr að fyrstu gerð. Sjálfstæðisflokkur undir forystu Geirs H. Haarde og Árna Matthiesen geta ekkert þvegið þenna frumsamning af sér- svo einfallt er það...

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 6.10.2009 kl. 20:23]

Haraldur, ég undanskil ekki Jóhönnu og Össur í þessu sambandi, þau hafa leyft sér smá popúlisma í þessu eins og fleiri.  En popúlisminn kemur samt úr hörðustu átt frá Sjálfstæðisflokknum, sem talar á köflum eins og Icesave og AGS séu "ekki í þeirra nafni".

[baldur mcqueen (IP-tala skráð) 6.10.2009 kl. 20:38]

Vilhjálmur Þorsteinsson rifjar upp klausu úr viljayfirlýsingu IMF og Íslands.

[Héðinn Björnsson, 7.10.2009 kl. 10:43]

Nú þekki ég ekki vel til í skipulagi AGS en hvernig getur snuðra á samningnum við Breta og Hollendinga valdið því að við fáum ekki mál okkar tekið fyrir. Eitt er að þeir telji ekki að þeir vilji lána okkur fyrr en þessi atriði séu komin á hreint en af hverju er það þá ekki bara sagt hreint út í endurskoðuninni? Erum við að fá einhver leynihint sem við ekki skiljum af því við kunnum ekki á einhverja diplómatískar skilaboðasendingar eða hvað? Þessar endalausu deilur um hverja staðreyndir málanna skaða mjög tilraunir okkar sem samfélags til að taka ákvörðun um hvernig við viljum bregðast við.

Ef það er þannig að Bretar og Hollendingar eru tilbúnir að loka á matvælasendingar til landsins ef við breytum ekki lögum um ríkisábyrgð þá væri annsi gott að fá það þá bara skjalfest og upp á borðið.  

[Birgir Árnason (IP-tala skráð) 7.10.2009 kl. 11:27]

Það er svo einfalt að bretar og hollendingar sitja í stjórn Alþjóðagjaldeyrissjóðins og það er stjórnin sem þarf að afgreiða endurskoðun efnahagsáætlunarinnar. Það skiptir engu máli hvað starfsmönnum Sjóðsins, þar á meðal Strauss-Kahn, finnst, ef bretar og hollendingar, og bandamenn þeirra, eru ekki með gerist ekki neitt.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 7.10.2009 kl. 18:47]

Frá sjónarhorni útlendinga snýst þetta um að Íslendingar standi við sín orð.  Við höfum afhent Bretum og Hollendingu öll vopnin í þessu stríði enda standa allar þjóðir og AGS með þeim en ekki okkur. 

Halda menn virkilega að allur heimurinn sé að plotta gegn okkur og kúga okkur.  Þetta er ekkert nema paranoja á háu stigi.

[Bjarni Kristjánsson, 7.10.2009 kl. 18:57]

Tengingin á milli AGS og Icesave er vel þekkt og hefur verið frá byjun.  Það er síðasti hlutinn í gula textanum sem er raunverulega vandmálið:

"these governments are committed to discussions within the coming days with a view to reaching agreement on the precise terms for this refinancing". 

Bretar og Hollendingar nýttu sér sýna yfirburði til að fá inn í samninginn önnur atriði, sem ekki er meirihluti fyrir á Alþingi og við getum einfaldlega ekki samþykkt.  Spurningin er hvort við eigum að láta undan þessum þrýstingi, hvort sem hann lá ljós fyrir í upphafi eða ekki.

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 7.10.2009 kl. 19:03]

Áætlun AGS og Íslands er í tímasettum áföngum.  Lán og lánalínur eru afgreiddar í skrefum eftir því sem áfangar eru kláraðir.  Að ljúka samkomulagi og greiðslum vegna innistæðutrygginga er eitt af þeim atriðum sem þarf að klára til að ljúka næsta áfanga og taka næsta skref.  Þetta er allt saman búið að taka allt of langan tíma, við vorum komin langt á eftir áætlun þegar í ágúst sl.

Bjarni, hvaða atriði áttu við?

[Guðmundur Franklín Jónsson (IP-tala skráð) 7.10.2009 kl. 19:42]

Kæri Vilhjálmur, mig langaði virðingarfyllst að benda á að þetta er eingöngu "Letter of Intent" og eins og allir vita er það ólögbundin viljayfirlýsing sem þarf ekki endilega að skipta máli í þessari deilu, nema menn vilja nota sér hana í pólitískum leik.  Báðir aðilarnir sem skrifuðu undir voru í bak og burt þegar kom að næstu samninganefnd, sem vel hefði  getað bent á, að þetta væri eingöngu "Letter of Intent"

Virðingarfyllst,

 Guðmundur Franklín Jonsson

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 7.10.2009 kl. 20:54]

Guðmundur Franklín: Þér getur ekki verið alvara.

En það er greinilegt að menn hafa mismunandi skoðanir á því hvort orð skuli standa, og hvers virði trúverðugleiki og traust eru.

[Bjarni Kristjánsson, 7.10.2009 kl. 21:15]

Fyrst mundi ég nefna, atriðið sem Ragnar Hall kom með, að samkvæmt "settlement samningnum" eigum við að borga til baka til Breta og Hollendinga, jafnvel þótt mögulega eigi Tryggingasjóðurinn, samkvæmt Íslenskum gjaldþrotalögum, að fá fyrstu 21K evrurnar frá hverjum innistæðueiganda.  Þetta atriði eitt gæti munað eitthvað nálægt 1 milljarði evra fyrir okkur ef við miðum við 75% innheimtur á forgangskröfum.

Annað atriði, sem ekki tókst að laga með fyrirvörunum, eru allt of mörg og rúm vanefndartilvik í samningunum, sem geta leitt til einhliða gjaldfellingar á láninu.

Þriðja atriðið, sem ég hef séð frekar lítið talað um, er að það á ekki að vera sjálfkrafa að við borgum fulla vexti á heildarskuldbindingunni 4 milljörðunum evra allt frá 2009.  Sérstaklega þar sem vextir fást ekki greiddir úr þrotabúinu.  Það var mikið deilt um í vetur hvort Íslendingar ættu yfirleitt að borga fyrir IceSave, en því miður þá töpuðum við þeirru deilu erlendis (hvort sem mönnum líkar betur eða verr).  En það er ekkert í EC directive-inu sem segir að við eigum ein og sér að borga fulla vexti af allri upphæðinni.

Mér reiknast til, að heildarvaxtagreiðslurnar verði um það bil 2 milljarðar evra á þessum 15 árum (ekki 1 milljarður eins og Gylfi hélt fram), á meðan IceSave greiðslurnar sjálfar verða "aðeins" 1 milljarður evra, miðað við 75% endurgreiðslur.

Ef núverandi viðræður fara í þrot (sem greinilega er möguleiki), þá þurfum við að fara að hugleiða aðra kosti.  Einn kostur væri að krefjast fyrst svars opinberlega frá Bretum og Hollendingum um hvort þeir samþykki fyrirvarana eða ekki.  Ef þeir samþykkja ekki og fella síðan upprunalega samninginn, þá má reyna að setjast aftur að samningaborðinu, í þetta skipti óbundin.  Möguleikarnir sem koma til greina varðandi vextina gætu til dæmis verið:

• Engir vextir af greiðslunum sem koma frá Landsbankanum
• Vextir reiknast ekki fyrr en frá árinu 2016
• Lægri vaxtaprósenta 2-3% til að halda í við evru-verðbólgu

Í staðin mundum við ábyrgjast að greiða allt lánið að fullu á eins löngum tíma og Breta/Hollendingar vilja (og við þurfum), sem er eitt meginatriðið sem þeir krefjast.

[Gunnar Tómasson (IP-tala skráð) 7.10.2009 kl. 21:56]

Sæll Vilhjálmur.

Ég setti eftirfarandi umsögn inn í umræðu um blogg þitt hjá Agli Helgasyni:

Ef farið er í saumana á 9. lið viljayfirlýsingar íslenzkra stjórnvalda í sambandi við lánaumsókn til AGS -

9. We are committed to progressing a sound and transparent process as regards depositors and creditors in the intervened banks. We will be working constructively towards comparable agreements with all international counterparts for the Iceland deposit insurance scheme in line with the EEA legal framework. Under its deposit insurance system Iceland is committed to recognize the obligations to all insured depositors. We do so under the understanding that prefinancing for these claims is available by respective foreign governments and that we as well as these governments are committed to discussions within the coming days with a view to reaching agreement on the precise terms for this prefinancing.

- orkar ýmislegt tvímælis:

1. We are committed to progressing a sound and transparent process as regards depositors and creditors in the intervened banks.

* Viljayfirlýsingin er dagsett 15. nóvember 2008, en 8. október ákváðu brezk stjórnvöld að tryggja innstæður á Icesave reikningum í Bretlandi sem fram að þeim tíma voru tryggðar af Tryggingasjóði innstæðueigenda og fjárfesta.

Brezk stjórnvöld urðu hvorki “depositors” né “creditors” Landsbankans við það að útvíkka umfang innstæðutryggingakerfis síns 8. október 2008.

2, We will be working constructively towards comparable agreements with all international counterparts for the Iceland deposit insurance scheme in line with the EEA legal framework. Under its deposit insurance system Iceland is committed to recognize the obligations to all insured depositors.

* Brezk stjórnvöld voru ekki í hópi “insured depositors” hvorki fyrir né eftir þann 8. október 2008.

Viljayfirlýsingin felur því ekki í sér viðurkenningu á skuldbindingum íslenzkra stjórnvalda gagnvart brezkum stjórnvöldum vegna Icesave innstæðna.

3. We do so under the understanding that prefinancing for these claims is available by respective foreign governments and that we as well as these governments are committed to discussions within the coming days with a view to reaching agreement on the precise terms for this prefinancing.

* Útborgun brezkra stjórnvalda á Icesave innstæðum í kjölfar ákvörðunar þeirra um útvíkkun brezka innstæðutryggingakerfisins verður ekki að lögum jafnað til fyrirframgreiðslu fyrir hönd íslenzkra stjórnvalda.

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 8.10.2009 kl. 00:42]

Gunnar, breski tryggingasjóðurinn FSCS greiddi breskum innistæðueigendum en yfirtók við útgreiðslu til hvers þeirra kröfu þeirra á Tryggingasjóð innistæðueigenda og fjárfesta, Landsbankann og þriðju aðila.  Það kemur fram í Settlement Agreement, formálagrein (f): "As part of the compensation process and as a precondition of payment of compensation by FSCS, depositors transfer and assign to FSCS their related rights (...) to claim against Lansbanki, TIF and third parties."

Það er því FSCS sem heldur þessa stundina á kröfum hvers innistæðueiganda gagnvart TIF og Landsbankanum.  Reyndar vekur orðalag Settlement Agreement með mér vonir um að þrátt fyrir orð Indriða H. Þorlákssonar, sem virðist misskilja málið, þá geti meðferð krafnanna gagnvart þrotabúi Landsbankans orðið rétt - mér sýnist orðalag Settlement Agreement ekki fyrirbyggja "subrogation".

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 8.10.2009 kl. 00:47]

Bjarni, þetta er málefnalegt og gott innlegg frá þér.  En vandinn er sá að Bretum og Hollendingum ber engin skylda til að lána okkur tíeyring með gati.  Tæknilega séð gjaldféll krafa innistæðueigenda í síðasta lagi í lok apríl sl. og TIF átti að greiða peningana þá.  Ef B&H lána okkur ekki þá þurfum við að fá lán annars staðar fyrir þessu, og það veit enginn á hvaða kjörum það yrði (en næstum örugglega mun verri, nema einhver böggull fylgdi skammrifi).

[Gunnar Tómasson (IP-tala skráð) 8.10.2009 kl. 04:02]

Varðandi eftirfarandi:

Gunnar, breski tryggingasjóðurinn FSCS greiddi breskum innistæðueigendum en yfirtók við útgreiðslu til hvers þeirra kröfu þeirra á Tryggingasjóð innistæðueigenda og fjárfesta, Landsbankann og þriðju aðila.  Það kemur fram í Settlement Agreement, formálagrein (f): "As part of the compensation process and as a precondition of payment of compensation by FSCS, depositors transfer and assign to FSCS their related rights (...) to claim against Lansbanki, TIF and third parties."

Umsögn.

Ég fór í saumana á þessari hlið málsins í einni af umsögnum mínum til alþingismanna sem hægt er að nálgast á www.vald.org.

Kjarni málsins er sá að lögformlegar kröfur innstæðueigenda voru ekki til staðar þann 8. október. 

Reglugerð um Tryggingasjóð tilgreinir það ferli sem þarf að virkja til þess að slíkar kröfur myndist - innköllun krafna innan fimm mánaða o.s.frv. 

Í Memorandum of Understanding sem Tryggingasjóður og brezki tryggingasjóðurinn gerðu í október 2006 var skýrt kveðið á um það að íslenzki Tryggingasjóðurinn ætti að hafa "frumkvæðið" í uppgjörsmálum við innstæðueigendur ef til þess kæmi. 

Bretum kusu að útvíkka eigið innstæðutryggingakerfi þannig að það næði yfir Icesave innstæður.

Þeim var það í sjálfsvald sett, en lögformleg tilurð og framsal krafna innstæðueigenda til brezkra stjórnvalda hefði þurft að fara eftir tilgreindu kerfi sem ekki var gert. 

[Bjarni Kristjánsson, 8.10.2009 kl. 06:30]

Vilhjálmur, samkvæmt fréttatilkynningum frá TIF, þá hafa þeir nýtt sér leyfilegan þriggja mánaðar frest bæði 23. Apríl og 23. Júlí til að greiða B&H.  Síðasti fresturinn rennur út núna 23. Október og verður ekki hægt að framlengja lengur. 

Miðað við hve erfitt hefur verið að fá önnur lán, þá tel ég nú nokkuð öruggt að okkur muni ekki takast að finna annan lánveitanda sem biði upp á 4 milljónir evra fyrir þann tíma.  Því mundi TIF sjálfkrafa verða gjaldþrota ef ekki semst fyrir þann tíma.  Nákvæmlega hvað það táknar lagalega og pólítískt, er erfitt að segja. Það hefur ekki farið fram hjá neinum að þetta er mjög erfitt mál fyrir okkur.

Við eigum að halda áfram kynna okkar málstað á fullu í erlendum fjölmiðlum (blöð, útvarp, sjónvarp) sem við erum því miður aðeins rétt núna að byrja á.  Þar á að koma fram að við munum greiða fyrir IceSave, eins og við lofuðum, en að B&H séu að nota yfirburði sína til að krefjast mun meira en þeir raunverulega eigi rétt á. 

Persónulega tel ég að við eigum ekki að leyfa B&H að komast upp með að svara okkur ekki opinberlega, sem veikir okkar samningstöðu.  Ef það tekst ekki að finna sanngjarna lausn, sem Alþingi getur samþykkt, á allra næstu dögum, þá eigum við að krefjast þeir að þeir samþykki fyrirvarana eða felli samninginn eins og þeir hafa leyfi til að gera.  Það er mun betra að fréttirnar erlendis verði að þeir felli samninginn vegna óbilgirni og græðgi, heldur en að við neitum að endurskoða fyrirvarana.

Það má ekki gleyma, að þótt það yrði mikið tjón fyrir okkur, ef ekki tekst að klára málið með samningum, þá er þetta líka mjög mikilvægt mál fyrir B&H.  Öll tvísýna með IceSave er eitthvað sem Brown og Bos þurfa að forðast í lengstu lög.  Fréttirnar þar yrðu ekki mjög jákvæðar fyrir þá ef það kæmi í ljós að þeir mögulega töpuðu milljörðum evra með því einu að ganga of langt gegn Íslendingum. 

Þess vegna var ég að stinga upp á að bjóða þeim þessi hrossakaup ef núverandi samningar á fyrirvörunum fara út um þúfur: Við ábyrgjumst fullar greiðslur á IceSave, gegn Íslenskum gjaldþrotaskiptum og/eða lægri vöxtum.

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 8.10.2009 kl. 11:16]

Gunnar: Þetta er á mörkunum að vera hártogun hjá þér, en í öllu falli þá skrifaði Áslaug Árnadóttir stjórnarformaður TIF undir Settlement Agreement þann 5. júní sl. og þar er þessi framgangsmáti FSCS viðurkenndur.

Bjarni, ég held að við séum út af fyrir sig sammála.  En það verður að landa þessu máli fljótlega, tjón okkar af biðinni er líka mikið.

[Gunnar Tómasson (IP-tala skráð) 8.10.2009 kl. 15:16]

Vilhjálmur.

Sjá umsagnir mínar um Settlement Agreement á www.vald.org.´

Ströng túlkun laga var aðall feðranna, sbr. "hártogun" Eyjólfs Bölverkssonar í 142. k. Brennu-Njálssögu.