Hverjir styrktu krónuna?

Egill Helgason og fleiri fjármálasérfræðingar telja sig vita að tilteknir aðilar, einkum í kring um Kaupþing, hafi "fellt krónuna" á síðasta ári.  Menn hafi tekið sig saman um að keyra niður gengið og grætt á því með risavöxnum gjaldmiðlaskiptasamningum.

Mér finnst þetta vera of grunn rýni, þótt vissulega sé hún dramatískari og persónubundnari en þurr hagfræðigreining, og því betri blaða- og bloggmatur.

Að mínu mati er rétta spurningin ekki "hver felldi krónuna" heldur "hverjir styrktu krónuna"?

Rót vandans hjá okkur liggur einmitt að miklu leyti í gjaldmiðlinum, ofrisi hans á árinum 2003-2007 og gjaldeyriskreppunni sem við erum nú lent í.  Bankakreppan hefði verið mun minna áfall fyrir almenning ef gjaldeyriskreppan hefði ekki komið í kjölfarið.

Krónan varð allt of sterk frá og með upphafi stóriðjuframkvæmda 2003 og fram á árið 2007, með smá aðvörun í "litlu kreppunni" í febrúar 2006.

Of sterk króna, sem haldið var uppi með ofurvöxtum, ýkti kaupmátt landsmanna og fyrirtækja erlendis.  Innflutningur fór úr böndum, og erlend lán streymdu til fyrirtækja og heimila.  Viðskiptahallinn varð gríðarlegur, sbr. glæruna hér að ofan frá Fjármálaráðuneytinu.

Verðbólgu var á yfirborðinu haldið niðri með hágenginu, en undir niðri safnaðist hún upp, í takti við vaxandi erlendar skuldir.

Þetta ójafnvægi gat aldrei endað með öðru en snöggu og stóru falli krónunnar.  Það var aðeins tímaspursmál hvenær aðstæður á alþjóðlegum fjármálamörkuðum breyttust og blaðran spryngi.  Jafnvel lúðar út í bæ eins og ég gátu spáð því í janúar 2008 að fall væri framundan og að Seðlabankinn og krónan væru í stórkostlegum vanda.

Þegar leitað er að sökudólgum, finnst mér að það eigi ekki síður að spyrja hverjir styrktu krónuna, heldur en hverjir "felldu" hana.  Kannski eru það, þegar öll kurl koma til grafar, sömu mennirnir: þeir sem báru ábyrgð á hagstjórn og peningamálum síðustu 5-6 árin.

Athugasemdir

[Már Wolfgang Mixa, 17.3.2009 kl. 15:43]

Vilhjálmur, þetta er rétt hjá þér.  Hins vegar virtust ótrúlega margir vera á því að sterk króna væri orðin framtíðin.  Ónafngreind greiningardeild komst meðal annars að því að eðlilegt langtímagengi væri 135.  Í forsíðugrein 24 Stunda kom viðvörun frá mér varðandi erlendar lántökur (hægt að sjá á síðu minni, mixa.blog.is, hálf leiðinleg fjallabaksleið þó að keyra upp skjölin) og að lítið þyrfti til að eign fólks í húsnæði þess yrði að engu.  Viðbrögðin voru engin.  Ljóst er að ábyrgðin liggur víða. Már

[Púkinn, 17.3.2009 kl. 18:30]

Mikið rétt.

Púkinn vill nú bara vitna í þessa grein sína sem er frá því um mitt ár 2007, rúmu ári áður en alllt hrundi.   http://frisk.blog.is/blog/pukablogg/entry/255663/

[Guðmundur St Ragnarsson, 17.3.2009 kl. 20:34]

Auðvitað þarf að rannsaka líka hverjir felldu krónuna Vilhjálmur. Það er landráð að "gambla" með efnahag heillar þjóðar - þótt fámenn sé. Hitt er svo annað mál að allt of sterk króna var uppi í aðdragandunum eins og þú lýsir réttilega. Ekki gleyma líka bankakerfinu sem fór úr böndunum og bankamenn sjálfir töluðu fjálglega um að þeir væru miklu mun mikilvægari í þjóðarframleiðsunni heldur en sjávarútvegurinn.

Kveðja,

Muggi.

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 17.3.2009 kl. 21:25]

Púki, færslan þín er mjög skörp og því miður sannspá, sem var vel af sér vikið í miðju gróðærinu.  Við erum sammála um að þessi krónuveisla gat ekki staðið til lengdar og að timburmennirnir eru hrikalegir.

Það krefst einfaldlega mjög, mjög, mjög agaðrar hagstjórnar að halda úti pínulitlum gjaldmiðli á opnum fjármagnsmarkaði.  Þann aga höfðum við ekki.

[Axel Þór Kolbeinsson, 17.3.2009 kl. 21:33]

En er ekki hægt að fara aðeins lengra og segja að flotgengi með verðbólguviðmiði hafi verið óþarfa áhætta?  Gæti ekki verið réttara að halda lítilli mynt í fastgengisstefnu við viðskiptakörfu ásamt því að bjóða upp á vikmörk +/- 10% frá gengismarkmiði?

Og afhverju hringsnýst allt í hausnum á manni þegar maður skrifar svona stór orð?

[Þórður Ingi (IP-tala skráð) 17.3.2009 kl. 21:36]

"Egill Helgason og fleiri fjármálasérfræðingar "

Er nú Egill Helga orðinn fjármálasérfræðingur??

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 17.3.2009 kl. 22:47]

Axel Þór, ég hlustaði á spænskan hagfræðing á Viðskiptaþingi um daginn sem hélt því blákalt fram að samkvæmt bestu hagfræðiþekkingu væri ekki hægt að halda úti litlum gjaldmiðli með flotgengi á opnum fjármagnsmarkaði með verðbólgumarkmiði.

Þórður Ingi, það var smá kaldhæðni í þessu orðalagi

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 17.3.2009 kl. 22:56]

Nei, það er ekki hægt.  Búið að gera þá tilraun með skelfilegum afleiðingum.

Annaðhvort velja menn að hafa hér handstýringu og haftastefnu eða ganga í ESB og tengjast Evru og í framhaldi upptöku.

[Daði (IP-tala skráð) 17.3.2009 kl. 22:58]

Sæll Vilhjálmur, sammála þér í þessum pælingum en er ekki stóra spurningin á bakvið "hverjir felldu krónuna", einmitt "hverjir"? Ekki að hún hafi verið of sterk þá eða veik núna.

Í Egils tilfelli virðist hann vera að gagnrýna að bankarnir voru í taumlausri útlánagleði í verðtryggðri krónu og erlendri mynt gagnvart einstaklingum og fyrirtækjum öðru megin, en sjálfir að taka stöðu annars staðar sem gat ekki annað en komið sér illa fyrir viðskiptavini sína þegar fram liðu stundir.

Þú værir nú varla sáttur við hrossakaup á borð við það að selja þér hest dýrum dómum sem ég vissi að lægi fyrir dauðanum?

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 17.3.2009 kl. 23:53]

Daði, það er auðvitað lykilatriði að krónan var of sterk, þess vegna féll hún.

Það vantaði talsvert upp á kennslu í fjármálalæsi á Íslandi, og að fólk gerði sér grein fyrir áhættunni sem fylgir því að taka lán í öðrum gjaldmiðli en tekjurnar eru.  Það er enginn ókeypis hádegisverður, og lægri vöxtum í erlendri mynt fylgir mikil áhætta.  Sérstaklega þegar heimamyntin flýtur eins og korktappi á ólgusjóm alþjóðlegra fjármálamarkaða, ofurseld duttlungum vogunarsjóða og jöklabréfaútgefenda.

Það er bara ein lausn á þessu galna dæmi sem við erum búin að koma okkur út í, og það er að ganga í ESB og taka upp evru sem fyrst.  Hefðum reyndar átt að gera það sirka 1995 ásamt Finnum (og Svíum).  Ég tók þátt í kosningabaráttu Alþýðuflokksins þá (muna menn eftir Evrópuverði á kjúklingi í Nóatúni?) og er ennþá sannfærður um að við höfðum rétt fyrir okkur þá eins og nú.

En Sjálfstæðisflokkurinn hefur fundið sér hinar aðskiljanlegustu ástæður fyrir því að málið sé ekki tímabært eða á dagskrá, nú í bráðum 14 ár, og ég bíð mátulega spenntur eftir að heyra hvaða afsakanir þeir finna sér næstu 14 árin.  Ábyrgð þeirra er mikil og fer í sögubækurnar.

[Guðmundur Brynjólfsson (IP-tala skráð) 18.3.2009 kl. 08:05]

Ágætar hugleiðingar og virðingar verðar. En voru þetta ekki meira og minna sömu aðilar - fjármagnseigendur og þjónustulið þeirra í stjórnmálum - sem bæði styrktu og svo veiktu krónuna?

Eftir situr að almenningur á að borga, hann borgaði í upphafi fyrir styrkinguna með afborgunum sínum af veikingunni síðar; núna.

[Jóhann Kristjánsson (IP-tala skráð) 18.3.2009 kl. 09:44]

Vilhjálmur - ég er sammála þér með að íslenska krónan okkar var of sterk í of langan tíma. Það eru forsendur fyrir því að svo var og við verðum að horfast í augu við ástæðurnar, ef við ætlum að reyna að læra eitthvað af sögunni.

1. það var gríðarleg eftirspurn eftir ISK, sem eðlilega styrkir hana - lögmálið um framboðs og eftirspurn virkar.
2. Þessi eftirspurn var drifin áfram af ótrúlegri framkvæmdagleði atvinnulífsins og hins opinbera, hugsanalítið og af ótrúlegri bjartsýni.
3. fjármálastofnanir voru mjög duglegar að örva einstaklinga og fyrirtæki til neyslu og fjárfestinga, sem margir kokgleyptu eins og kvíar og vodka
4. óhóflega hátt vaxtarstig á ISK og mikill vaxtamunur dróg að erlenda áhættufjárfesta sem veðjuðu á styrk íslensks efnahagslífs - mjög djarfur leikur
5. við kunnum okkur ekki í góðæri og sterk ISK ýtti undir óhóf í neyslu innfluttra vara eins og dýrra bíla, flatskjáa, etc... á lánum. (ég fékk mér t.d. HD V-rod, að vísu stgr.)
6. allar fyrirmyndir brugðust, hvort sem litið er til stjórnmálamanna, embættismannakerfisins, forsetamebættisins, forkólfa atvinnulífisns, og jafnvel listamanna og kirkjunnar . Óhóf og partý með Elton, þotur með frægu fólki og öll orðræða var einfaldlega til þess fallin að gera almenning ruglaðan.

Við verðum að læra af þessu og gæta þess að vera hófstilltari og auðmýkri fyrir gullinu. Það er ekki allt fengið með peningum og í raun langt frá því.

Mín aðferð til að bæta ástandið og leggja mitt af mörkum er að taka þátt í að endurreisa okkar samfélag, er í gegnum Borgarahreyfinguna (www.xo.is). Þetta er vettvangur fyrir breytingar - einskonar breytingarframboð. Það er vonlaust að breyta kerfinu innan frá - því ekki að reyna þá áhaup ?

kv, jk

[Jón Helgi Egilsson (IP-tala skráð) 18.3.2009 kl. 10:32]

Styrking krónunnar er að stórum hluta afleiðing af peningastefnu 2005-2008. Húsnæðislán, lækkun bindiskyldu og ríkisútgjöld spila einnig inn í þetta.  Hins vegar var sama peningastefna rekin 1999-2001 (nb þá var Davíð ekki í Seðlabankanum). 

Í bæði skiptin endaði hún með því að ISK bólan sprakk.  Árið 2001 fór USD í 114 og það kalla ég litlu ISK bóluna.  Þá voru undirliggjandi stærðir mun minni en í bólunni sem byggð var upp með peningastefnunni 2005-2008.  Þetta er útskýrt í skýrslu HR árið 2001 og síðar árið 2008.  Við gerðum okkur sérstakt far um að vara Seðlabankann við árið 2001 að fylgja þessari hávaxtastefnu (sjá http://stiklur.blogspot.com/2008/03/fyllibyttur-og-selabanki-slands.html).

 Jón Helgi

[Kári Harðarson, 18.3.2009 kl. 10:32]

Sjálfstæðisflokkurinn þyrfti að beita sér fyrir afnámi verðtryggingar.  Bankarnir voru með belti og axlabönd og höguðu sér samkvæmt því, þeir vissu að þeir fengju öll lán til baka þótt þeir stuðluðu að þenslu (dulinni verðbólgu) með allt of miklum lánveitingum.

Það væri hægt að halda því fram að verðtryggingin sé  upphaflega orsökin fyrir þessari "eilífðarvél" sem var sett af stað.

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 18.3.2009 kl. 11:40]

Jón Helgi, það er athyglisvert að velta fyrir sér samanburði við 1998-2001 í þessu sambandi.  Mig rámar í þegar USD fór í 114, þá var sjómannaverkfall ef ég man rétt.

Kári, afnám verðtryggingar myndi sennilega ekki hafa þau áhrif sem þú nefnir vegna þess að flest lán yrðu þá á fljótandi vöxtum og vaxtastigið myndi einfaldlega breytast með verðbólgunni, sem kemur svipað út fyrir bankann en gerir greiðslubyrðina miklu sveiflukenndari fyrir skuldarann.  Löng húsnæðislán með föstum vöxtum verða alltaf dýr í krónu, og "mark-to-market" sveiflur miklar, sem veldur því að lánshlutföll verða lág í slíkum lánum.

[Jón Helgi (IP-tala skráð) 18.3.2009 kl. 11:59]

Litla ISK bóla 1999-2001 var af sama toga.  Vaxtamunaviðskipti, styrking krónu => aukinn kaupmáttur (falskur) => eignamyndun (þeirra sem skulduðu í FX) => leki etc.  Munurinn fólst í upphæðum og fjölda leikenda og eðli spilara.  Það sem sprengdi bóluna nú var lausafjárkreppan.  Það sem sprengdi bóluna 2001 var afnám vikmarka.  Stefna SBÍ var sú sama.  Menn lærðu ekki af litlu bólu 2001.

[Kári Harðarson, 18.3.2009 kl. 12:05]

Hér er mitt gamla blogg um sterka krónu, fyrst við erum farnir að rifja upp...

[Jón Helgi (IP-tala skráð) 18.3.2009 kl. 12:42]

Kári,
Hefðbundin hagfræðileg rök fyrir því að hafa verðtryggingu eru e-ð á þá leið að verðbólguálag bætist við óverðtryggða vexti.  Ef það er engin óvissa varðandi verðbólgu þá þarf ekki verðbólguálag og því ættu menn að greiða lægri raunvexti lána sem eru verðtryggð en þeirra sem eru óverðtryggð.  Það eru síðan rannsóknir sem hafa sýnt að þetta stemmir ágætlega.  

Þau rök sem þú nefnir um "eilífðarvél" eru ekki inni í þessum hefðbundnu rökum en ég skil það sjónarmið.  Aðalatriðið finnst mér samt vera að þetta hlýtur að vera val banka og vðiskiptamanns.  Ætti ekki virk samkeppni að tryggja að bankar bjóði lausnir eins og þú Kári kallar eftir?  Þurfum við stóra bróðir til þessa að þvinga svona í gegn.  Spyr sá sem ekki veit. 

[Árni (IP-tala skráð) 18.3.2009 kl. 13:23]

Tja ... þú vilt semsagt meina að eigiendur bankana (Kjalar og Exista) og gjörningur þeirra til að rétta af sprungnar loftbólur (Gift, Kista ...) hafi þá ekkert að gera með það sem er í gangi hérna?  Ætlaru að segja mér að það sé eðlilegt að gera svo risavaxna framvirka samninga um gjaldeyri og kalla það einhverjum fínum nöfnum?  Í mínum huga heitir þetta markaðsmisnotkun.

Það má vel vera að krónan hafi verið orðin of sterk og kannski er það af því að menn voru að carry treida, þ.e.a.s. fengu lán í yenum og chf á mjög lágum vöxtum og keyptu ríkisbréf hérna (kaupa þá krónur) og þannig kaupa krónur sem keyrir upp verðið hennar til skamms tíma.  Lifa svo af vaxtamuninum.  Það er þekkt.  Þetta gerðu m.a. bankarnir og aðrir aðilar. 

Þannig að svarið er, bankarnir styrktu krónuna úr hófi fram með því að bjóða upp á erlend lán á evrópukjörum, eins og kjúklingurinn í Nóatúni, og eigendur bankana skiluðu krónunni til baka í formi fáránlegra samninga í "krónuvörnum" á móti sem engin leið var fyrir bankan að geta risið undir.

Eftir stendur, að innan við 1% þjóðarinnar er að koma vel út úr þessu og það er klárlega bankamönnum og stjórnmálamönnum að kenna hvernig fór.  Hinir, þessir 99% eru í frekar vondum málum, hvernig svo sem á það er litið.   

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 18.3.2009 kl. 14:33]

Árni, ég er fyrst og fremst að segja að bankar og aðrir á markaði taka sínar ákvarðanir í samræmi við hið almenna efnahagslega umhverfi hverju sinni.  Þar ráða t.d. vaxtaákvarðanir, bindiskylda, stóriðjuframkvæmdir og fleira mjög miklu.  Sú hagstjórn sem hér var, leiddi af sér þann ramma sem ákvarðanir voru teknar undir.  Það þarf engum að koma á óvart að krónan skyldi styrkjast, því hagstjórnin leiddi það óhjákvæmilega af sér.  Að sama skapi þurfti það ekki að koma á óvart að hún veiktist, því sama (slaka) hagstjórn leiddi það jafn óhjákvæmilega af sér.

Ef bankar og fyrirtæki eru mjög skuldsett í erlendum gjaldmiðli, og líkur eru taldar á að krónan veikist, reyna allir að lágmarka tap sitt með því að gera skiptasamninga og breyta skuldum með því úr erlendu í krónur.  Það liggur bara í hlutarins eðli á opnum markaði.  Exista var t.d. með efnahagsreikning upp á 3 milljarða evra (nærri 450 milljarða króna).  Það þarf engum að koma á óvart að þeir geri stóra skiptasamninga til að færa skuldir í innlent undir þessum kringumstæðum.  En þessar tölur sýna líka að krónuhagkerfið var orðið allt of lítið til að standa undir bönkum og efnahagslífi af þeirri stærðargráðu sem hér var.

Það er hlálegt að sömu menn og kvarta mest yfir útreið krónunnar voru alla tíð og eru enn á móti evrunni, á sama tíma og þeir virðast engu að siður styðja opinn og frjálsan markað.  Rekst þar hvað á annars horn, svo vægt sé til orða tekið.

[Árni (IP-tala skráð) 18.3.2009 kl. 17:03]

Svo við séum á sömu blaðsíðu, sem við erum oftast, þá er ég sammála um að krónan var orðin of lítill gjaldmiðill fyrir bankana.  Þ.e.a.s. þeir voru það sterkir að þeir réðu alfarið við hana.  (Styrking/veiking). Seðlabankinn gat ekki ráðið við þá og þá var tvennt í stöðunni, henda þeim út úr landi eða taka upp aðra mynt.  Vopnin vaxtaákvarðanir og bindiskylda voru orðin bitlaus eins og bent hefur verið á.   Stóriðjuframkvæmdir (Kárahnúkar og Alcoa) komu minna við okkar efnahag. 

Ég er hinsvegar alveg ósammála með gjaldeyrisvarnirnar.   Varðandi Exista þá hafa þeir fært sitt bókhald í evrum og þar af leiðir þurfa þeir ekki miklar gjaldeyrisvarnir eða hvað?  Stóru eignir þeirra voru erlendis s.b.r. Bakkavör, Sampo og fleiri ágæt fyrirtæki.  Hafandi svo í huga orð Vilhjálms Bjarnasonar og eigin rökhyggju snérist þetta ekki um gjaldeyrisvarnir heldur miklu frekar um að fegra afkomuna og finna leiðir til að halda uppi allt of háu hlutabréfaverði sem og viðskiptavild sem af einhverjum orsökum mátti ekki afskrifa.   Kaupþing var í raun miðlaraborð fyrir Exista og að mínu viti hafði Kaupþing aldrei val um það hvort það vildi taka svona veðmál við Existu.  Það þarf ekki neitt annað en að skoða hluthafalista til að sjá það.  Sama gildir með Kjalar. 

Setjum sem svo að þessi svokölluðu veðmál hefðu ekki haft áhrif, hvernig stendur þá á því, að íslenska örkrónan seig alltaf um 20% eða meira í fyrra, dagana í kringum uppgjör bankana?  Það er ekki tilviljum og hefur ekkert með gjaldeyrisvarnir að gera.   Að mínu mati, var þetta örþrifaráð bankana til að fegra afkomuna og halda lyginni áfram. 

Þess vegna stend ég við þetta sem ég sagði áðan, eignabólan og krónuútreiðin var bönkunum að kenna á meðan stjórnvöld sváfu.  Samfylking, Sjálfstæðisflokkur og Framsókn.   Þó mest tvemur fyrrnefndu flokkunum að kenna. Þeir áttu vaktina.

[Hinrik Már Ásgeirsson, 18.3.2009 kl. 22:28]

Er þetta ekki bara mjög einfalt.

Hið opinbera dró ekki úr umsvifum sínum á sama tíma og risa innspýting í hagkerfið átti sér stað, heldur jók umsvif sín. Sem orsakar dýpri niðursveiflu ásamt því að ríkið hefur þá ekki burði til að mæta niðursveiflunni með innspýtingu í hagkerfið.

[Styrmir (IP-tala skráð) 18.3.2009 kl. 23:24]

Menn keppast við að benda á pólitíkina í því sem úrskeiðis hefur farið og kannski er það ekki nema eðlilegt, hún var sofandi í alltof mörgum málum og streittist í móti við að taka á ýmsum vandamálum vegna þess að "þetta gekk svo vel!".  Ég minnist ótal viðtala við GH og fleiri þar sem niðurlagið um efnahagsmál var einfaldlega að Ríkiskassinn "stæði svo vel og allir skattpóstar væru lóðrétt upp milli ára".  Þannig var staðan vissulega en fullorðið fólk sem er kjörið til stjórnar lands ætti að gera sér grein fyrir að sjaldan gengur slíkt í mörg ár, hvað þá áratugi, án áfalla. 

Það sem vantaði var niðurskurður í opinberum rekstri og frekari grynnkun skulda ásamt, síðast en ekki síst, stórauknum gæðakröfum á útlánavöxt og innlánasöfnun bankanna, sérstaklega erlendra útibúa (IceSave).  En þetta þótti ekki góð íslenska að tala í móti velgengninni þegar allt lék í lyndi og því má orða það sem svo að menn hafi "dofnað af velmegun". 

Krónan hefði aldrei náð sínum ógurlegu hæðum ef bankarnir hefðu ekki getað vaxið svona, en svo er stýrivaxtastefnan auðvitað kapítuli útaf fyrir sig.....svona einsog að ætla í opið stríð með eggjahræru að vopni.....það skiptir hreinlega ekki máli hversu margar eggjahrærur maður hefur á sér þegar kemur að návíginu.

Seðlabankinn birti mánaðarlega tölur um gjaldeyrisjöfnuð bankanna og tölur um stöðutöku í ISK því vel þekktar.  Þessar tölur fóru í um 1300milljarða króna NETTÓ (eignin á móti skuldinni í mynt var oftar en ekki hlutabréf) en engum fannst tilefni til að blása í aðgerðalúðrana.....þetta var allt sjálfskapað....og til að setja þessa tölu í samhengi að þá er velta í dag á gjaldeyrismarkaði með ISK um 3-400m kr á dag !  Seðlabankinn, fjármálaráðuneyti, bankarnir, greiningaraðilar innlendir/erlendir, erlend lánshæfismatsfyrirtæki og FME höfðu allar þessar tölur á borði sínu, mánaðarlega !  Það voru því fleiri en kjörnir fulltrúar á Alþingi sem sváfu á verðinum....

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 19.3.2009 kl. 00:33]

Árni, ég skoðaði einhvern tíma graf yfir gengi krónunnar vegna þess að því var haldið fram að krónan veiktist fyrir uppgjör bankanna, en það var ekki hægt að sjá markverða breytingu, hvað þá 20%.  (Ef þetta hefði verið marktækt mynstur þá hefði verið hægt að hagnast á þessu, þ.e. kaupa gjaldeyri nokkru fyrir uppgjör banka og selja hann aftur rétt fyrir uppgjörið.)

Viðskiptavild er færð í bókum fyrirtækja samkvæmt fyrirmælum og stöðlum Alþjóða reikningsskilaráðsins.  Hún er prófuð a.m.k. árlega með virðisrýrnunarprófi sem á að gera af óháðum ráðgjöfum sem mega ekki vera endurskoðendur félagsins.

Styrmir, það er rétt að FME og Seðlabankinn fylgdust grannt með gjaldeyrisjöfnuði bankanna og um hann giltu tilteknar reglur. Bankarnir voru með undanþágu frá Seðlabankanum til að vera nokkuð "langir" í gjaldeyri til að verja eiginfjárstöðu sína í erlendri mynt.  Það hefur ekkert áþreifanlegt komið í ljós um að eitthvað óeðlilegt hafi verið á ferðinni.  Fræg bréfaskipti Davíðs og FME um meinta maðka í mysunni hjá Exista sýndu t.d. að FME fann ekkert athugavert þar, og Kjalar sver og sárt við leggur að þeir hafi ekki tekið stöðu móti krónunni.  Nú er ég ekki að útiloka að eitthvað komi í ljós síðar, en að svo komnu máli sé ég engar haldbærar vísbendingar um eitthvað óhreint í pokahorni - aðeins auðskýrðar hagfræðilegar ástæður fyrir falli krónunnar.

[Vilhjálmur Þorsteinsson, 19.3.2009 kl. 01:37]

Árni aftur: er búinn að setja inn nýja færslu þar sem gengisvísitala krónunnar er skoðuð með tilliti til þess hvort krónan veikist við lok ársfjórðunga.  Ég fæ ekki séð að svo sé.

[Ásgeir Br Torfason (IP-tala skráð) 19.3.2009 kl. 08:25]

Vegna varnarræðu fyrir séríslensku verðtrygginguna á þessu bloggi, þá bendi ég á að hérna í Svíþjóð getur fólk valið um breytilega eða fasta vexti á húsnæðislánunum, og flestir velja blöndu, t.d. 1/3 breytilega vexti 1/3 vexti bundna í 3 ár og 1/3 lánsins með vexti bundna í 5 ár. Þetta fyrirkomulag dreifir sveiflunum ágætlega, og svo borga flestir niður höfuðstólinn líka.

Síðastliðið haust þegar verðbólgan jókst þá var almenningur farinn að finna harkalega fyrir minnkandi kaupmætti - og aðgerðir seðlabankans sem meðal annars fólu í sér lækkun stýrivaxta skilaði sér strax til almennings. Mér sýnist þetta vera mun árangursríkari leið til að rústa ekki heimilisbókhaldi heldur en verðtryggingarvitleysan. Reyni maður að útskýra verðtryggingu hér í Svíþjóð hristir fólk bara hausinn.

En auðvitað er eina almennilega lausnin út úr vandanum að taka upp Evruna eins og bent er á.