Hvenær var ljóst að stefndi í óefni?

Í skýrslu rannsóknarnefndar er fjallað um fundi bankastjórnar Seðlabankans með ráðherrum vorið og sumarið 2008, og jafnframt fundi samráðsnefndar ráðuneyta um viðbrögð við fjármálaáföllum á sama tíma. Þrátt fyrir augljósan og aðkallandi vanda gerðist lítið sem ekkert fram eftir sumri.

Til gamans rifja ég hér upp bloggfærslu mína frá 21. janúar 2008, sem því miður reyndist hárrétt og sannspá.

--------

Krísa í vændum; Seðlabankinn í vanda

Nú hrannast upp óveðursský á alþjóðlegum fjármálamörkuðum.  Á eftir undirmálslánunum kemur skuldatryggingakrísa þar sem í ljós mun koma að ýmsir sem selt hafa slíkar tryggingar geta ekki staðið við þær þegar á reynir (sbr. AMBAC, MBIA o.fl. í Bandaríkjunum).  Fleiri dómínókubbar munu falla, og valda bönkum búsifjum.  Þeir hamstra lausafé á viðsjárverðum tímum og hætta að lána peninga, sem aftur kemur illa við fjölmörg fyrirtæki sem eru veðsett upp í rjáfur eftir skuldsettar yfirtökur.  Bandarískir neytendur eru að vakna með timburmenn eftir eyðslugleði undanfarinna ára sem hefur verið fjármögnuð með ódýrum húsnæðislánum og glórulausum fjárlagahalla.  Kreppa þar í landi smitar út frá sér og hefur áhrif á hagkerfi heimsins.

Á Íslandi þýðir þetta að aðgangur bankanna okkar að lánsfé erlendis verður erfiðari og lánin verða dýrari.  Bankarnir draga þar með úr lánveitingum og vaxtamunur þeirra hverfur, verður reyndar neikvæður.

Krónunni hefur verið haldið uppi með hávöxtum en jafnvel það mun ekki duga þegar alþjóðlegir fjárfestar flýja yfir í öruggari hafnir.

Seðlabankinn er milli steins og sleggju; hann á erfitt með að lækka vexti án þess að styggja jöklabréfaeigendur og spákaupmenn enn frekar, sem veldur krónufalli og verðbólgu.  Hins vegar er orðið verulega nauðsynlegt að huga að öðru markmiði bankans, sem er stöðugleiki fjármálakerfisins.  Bankakerfið vantar aðgang að lausafé og það gerist ekki nema krónum verði dælt inn í kerfið og vextir verði lækkaðir.

Við endum í krísu og ég sé enga leið út úr henni nema að taka upp evruna eins og hratt og hægt er, enda var aðeins tímaspursmál hversu lengi krónan - þessi örmynt - gæti átt sjálfstætt líf á samtengdum fjármálamörkuðum heimsins.

Á meðan þetta gengur yfir ráðlegg ég engum að kaupa hlutabréf og allra síst í bönkum og fjármálafyrirtækjum, en bendi enn og aftur á ríkistryggð og verðtryggð skuldabréf (HFF).  Þau eru langskynsamlegasti innlendi fjárfestingarkosturinn í þessari stöðu, og reyndar öfundsverður valkostur fyrir fjárfesta í alþjóðlegu samhengi.  Vona að sjóðsstjórar lífeyrissjóða átti sig á þessu en er ekki bjartsýnn á það.

Athugasemdir

[Andri Haraldsson (IP-tala skráð) 13.4.2010 kl. 12:21]

Skoðanir mínar, hugsanir, og tilfinnignar er sjálfsagt eins or margra annarra íslendinga í dag: flóknar og í kross.

En ég hallast meira og meira að því að það gerist ekkert á Íslandi nema að það verði farið í "truth and reconciliation" (eins og gert var í Suður Afríku). Það þarf að hafa opinberar yfirheyrslur þar sem farið er í gegnum stjórnsýsluna--hrunið er afleiðing ekki orsök. Orsökin liggur djúpt inní sálarlífinu og grunnskipulaginu.

Slíkar yfirheyrslur væru ekki til að refsa heldur til að upplýsa. Hefnd er sæt, en hún svalar bara tilfinningalegum þorsta, hún byggir enga framtíð. Það væri auðvitað óskandi að eitthvað réttlæti fyndist og að hægt væri að kæra hina verstu fyrir lögbrot, en ef það verður megin markmiðið er engin von til að bæta kerfið.

Ef farið væri í þetta ferli, þá myndum við fá svör við spurningum eins og þinni. Nefndin hefur unnið þrekvirki, en vinnunni er alls ekki lokið. Í raun er þetta bara rásskotið.

[Hólmfríður Bjarnadóttir, 14.4.2010 kl. 23:51]

Tel afar brýnt að hefja sem fyrst markvissann undirbúning þess að efna til Stjórnlagaþings sem endurskoði stjórnarskrána.